Câu hỏi: Ở người, tính trạng nhóm máu do một gen có 3 alen nằm trên NST thường quy định, alen IA quy định nhóm máu A, alen IB quy định nhóm máu B, alen IO quy định nhóm máu O, trong đó IA và IB có quan hệ đồng trội, còn IO lặn so với IA và IB. Gen gây bệnh bạch tạng nằm trên một NST thường khác. Trong sơ đồ phả hệ dưới đây, các chữ cái biểu thị nhóm máu của từng cá thể.
Theo lí thuyết, trong các phát biểu sau, có bao nhiêu phát biểu đúng?
I. Có thể xác định chính xác các kiểu gen của 9 người trong phả hệ.
II. Có ít nhất 12 người có kiểu gen dị hợp về tính trạng trong nhóm máu.
III. Xác suất đứa con của cặp 9-10 sinh ra có nhóm máu B và không bị bạch tạng là 3/16.
IV. Giả sử cặp vợ chồng 11 – 12 sinh được 2 con, xác suất để cả hai đứa con đều có nhóm máu O và bị bạch tạng là 1/768.
A. 3.
B. 1.
C. 4.
D. 2.
→Kiểu gen người 1: ${{I}^{A}}{{I}^{O}}$ →Kiểu gen người 2: ${{I}^{B}}{{I}^{O}}$
→Kiểu gen người 7: ${{I}^{B}}{{I}^{O}}$ →Kiểu gen người 8: ${{I}^{A}}{{I}^{O}}$
→Kiểu gen người 9: ${{I}^{A}}{{I}^{O}}$
Ở cặp vợ chồng 3 – 4: có mẹ (3) nhóm máu A $\left( {{I}^{A}}{{I}^{-}} \right)$ và bố (4) nhóm máu AB $\left( {{I}^{A}}{{I}^{B}} \right)$ ; các con 10, 11 có xuất hiện cả nhóm máu A và nhóm máu B
→Kiểu gen người 3: ${{I}^{A}}{{I}^{O}}$ →Kiểu gen người 4: ${{I}^{A}}{{I}^{B}}$
→Kiểu gen người 10: ${{I}^{B}}{{I}^{O}}$
Kiểu gen người 11 chưa xác định $\left( {{I}^{A}}{{I}^{A}}/{{I}^{A}}{{I}^{O}} \right)$
Ở cặp vợ chồng 5 – 6: có mẹ (5) nhóm máu A $\left( {{I}^{A}}{{I}^{-}} \right)$ và bố (6) nhóm máu B $\left( {{I}^{B}}{{I}^{-}} \right)$ mà các con 12, 13 có xuất hiện cả nhóm máu A và nhóm máu B →Kiểu gen bố mẹ dị hợp.
→Kiểu gen người 5: ${{I}^{A}}{{I}^{O}}$ →Kiểu gen người 6: ${{I}^{B}}{{I}^{O}}$
→Kiểu gen người 12: ${{I}^{A}}{{I}^{O}}$ →Kiểu gen người 13: ${{I}^{B}}{{I}^{O}}$
→ có ít nhất 12 người có kiểu gen dị hợp về tính trạng nhóm máu → II đúng.
Ở cặp vợ chồng 1 – 2: có mẹ (1) và bố (2) bình thường (D-), mà sinh con 7, 9 bị bệnh (dd)
→Kiểu gen người 1: Dd → Kiểu gen người 2: Dd
→Kiểu gen người 7: dd Kiểu gen người 8 chưa xác định (DD/Dd)
→Kiểu gen người 9: dd
Ở cặp vợ chồng 3 – 4: có mẹ (3) bình thường (D-) và bố (4) bị bệnh (dd)
Kiểu gen người 3 chưa xác định (DD/Dd) →Kiểu gen người 4: dd
→ Kiểu gen người 10: Dd→Kiểu gen người 11: Dd
Ở cặp vợ chồng 5 – 6: có mẹ (5) và bố (6) bình thường (D-), mà con 13 bị bệnh (dd)
→Kiểu gen người 5: Dd →Kiểu gen người 6: Dd
→Kiểu gen người 12: chưa xác định (DD/Dd) →Kiểu gen người 13: dd
$\Rightarrow $ Kiểu gen của các thành viên trong gia đình:
[havetable]
Người 1: ${{I}^{A}}{{I}^{O}}Dd$
Người 2: ${{I}^{B}}{{I}^{O}}Dd$
Người 3: Chưa xác định
Người 4: ${{I}^{A}}{{I}^{B}}dd$
Người 5: ${{I}^{A}}{{I}^{O}}Dd$
Người 6: ${{I}^{B}}{{I}^{O}}Dd$
Người 7: ${{I}^{B}}{{I}^{O}}Dd$
Người 8: Chưa xác định
Người 9: ${{I}^{B}}{{I}^{O}}dd$
Người 10: ${{I}^{B}}{{I}^{O}}Dd$
Người 11: Chưa xác định
Người 12:Chưa xác định
Người 13: ${{I}^{B}}{{I}^{O}}dd$
[/havetable]
→Xác định được chính xác kiểu gen của 9 người trong phả hệ trên →I đúng
$\left( 9 \right)\times \left( 10 \right):{{I}^{B}}{{I}^{O}}dd\times {{I}^{B}}{{I}^{O}}Dd$
$\begin{aligned}
& + {{I}^{B}}{{I}^{O}}\times {{I}^{B}}{{I}^{O}}\to 0,75\%{{I}^{B}}{{I}^{-}} \\
& + dd\times Dd\to \dfrac{1}{2}D- \\
\end{aligned}$
→Xác xuất đứa con của cặp 9 – 10 sinh ra có nhóm máu B và không bị bạch tạng $=75\%\times \dfrac{1}{2}=\dfrac{3}{8}$ → III sai.
+ Xét cặp vợ chồng $(11)\times (12):\left( {{I}^{A}}{{I}^{A}}/{{I}^{A}}{{I}^{O}} \right)Dd\times {{I}^{A}}{{I}^{O}}\left( DD/Dd \right)$
+ Xét cặp vợ chồng $(3)\times (4):{{I}^{A}}{{I}^{O}}\times {{I}^{A}}{{I}^{B}}\to \left( 11 \right):\dfrac{1}{2}{{I}^{A}}{{I}^{A}}:\dfrac{1}{2}{{I}^{A}}{{I}^{O}}$
(Vì người 11 mang nhóm máu A)
+ Xét cặp vợ chồng $(5)\times (6):Dd\times Dd\to \left( 12 \right):\dfrac{1}{3}DD:\dfrac{2}{3}Dd$ (Vì người 12 bình thường)
$\to \left( 11 \right)\times \left( 12 \right):\left( \dfrac{1}{2}{{I}^{A}}{{I}^{O}}:\dfrac{1}{2}{{I}^{A}}{{I}^{A}} \right)Dd\times {{I}^{A}}{{I}^{O}}\left( \dfrac{2}{3}Dd:\dfrac{1}{3}DD \right)$
→Xác suất sinh 2 con máu O: $1\times \dfrac{1}{2}\times \dfrac{1}{4}\times \dfrac{1}{4}=\dfrac{1}{24}$
→Xác suất sinh 2 con bị bệnh bạch tạng: $\dfrac{2}{3}\times 1\times \dfrac{1}{4}\times \dfrac{1}{4}=\dfrac{1}{24}$
→Xác suất cả hai đứa đều có nhóm máu O và bị bạch tạng $=\dfrac{1}{24}\times \dfrac{1}{32}=\dfrac{1}{768}\to $ IV đúng
Theo lí thuyết, trong các phát biểu sau, có bao nhiêu phát biểu đúng?
I. Có thể xác định chính xác các kiểu gen của 9 người trong phả hệ.
II. Có ít nhất 12 người có kiểu gen dị hợp về tính trạng trong nhóm máu.
III. Xác suất đứa con của cặp 9-10 sinh ra có nhóm máu B và không bị bạch tạng là 3/16.
IV. Giả sử cặp vợ chồng 11 – 12 sinh được 2 con, xác suất để cả hai đứa con đều có nhóm máu O và bị bạch tạng là 1/768.
A. 3.
B. 1.
C. 4.
D. 2.
- Xét gen quy định nhóm máu:
→Kiểu gen người 1: ${{I}^{A}}{{I}^{O}}$ →Kiểu gen người 2: ${{I}^{B}}{{I}^{O}}$
→Kiểu gen người 7: ${{I}^{B}}{{I}^{O}}$ →Kiểu gen người 8: ${{I}^{A}}{{I}^{O}}$
→Kiểu gen người 9: ${{I}^{A}}{{I}^{O}}$
Ở cặp vợ chồng 3 – 4: có mẹ (3) nhóm máu A $\left( {{I}^{A}}{{I}^{-}} \right)$ và bố (4) nhóm máu AB $\left( {{I}^{A}}{{I}^{B}} \right)$ ; các con 10, 11 có xuất hiện cả nhóm máu A và nhóm máu B
→Kiểu gen người 3: ${{I}^{A}}{{I}^{O}}$ →Kiểu gen người 4: ${{I}^{A}}{{I}^{B}}$
→Kiểu gen người 10: ${{I}^{B}}{{I}^{O}}$
Kiểu gen người 11 chưa xác định $\left( {{I}^{A}}{{I}^{A}}/{{I}^{A}}{{I}^{O}} \right)$
Ở cặp vợ chồng 5 – 6: có mẹ (5) nhóm máu A $\left( {{I}^{A}}{{I}^{-}} \right)$ và bố (6) nhóm máu B $\left( {{I}^{B}}{{I}^{-}} \right)$ mà các con 12, 13 có xuất hiện cả nhóm máu A và nhóm máu B →Kiểu gen bố mẹ dị hợp.
→Kiểu gen người 5: ${{I}^{A}}{{I}^{O}}$ →Kiểu gen người 6: ${{I}^{B}}{{I}^{O}}$
→Kiểu gen người 12: ${{I}^{A}}{{I}^{O}}$ →Kiểu gen người 13: ${{I}^{B}}{{I}^{O}}$
→ có ít nhất 12 người có kiểu gen dị hợp về tính trạng nhóm máu → II đúng.
- Xét gen quy định bệnh bạch tạng:
Ở cặp vợ chồng 1 – 2: có mẹ (1) và bố (2) bình thường (D-), mà sinh con 7, 9 bị bệnh (dd)
→Kiểu gen người 1: Dd → Kiểu gen người 2: Dd
→Kiểu gen người 7: dd Kiểu gen người 8 chưa xác định (DD/Dd)
→Kiểu gen người 9: dd
Ở cặp vợ chồng 3 – 4: có mẹ (3) bình thường (D-) và bố (4) bị bệnh (dd)
Kiểu gen người 3 chưa xác định (DD/Dd) →Kiểu gen người 4: dd
→ Kiểu gen người 10: Dd→Kiểu gen người 11: Dd
Ở cặp vợ chồng 5 – 6: có mẹ (5) và bố (6) bình thường (D-), mà con 13 bị bệnh (dd)
→Kiểu gen người 5: Dd →Kiểu gen người 6: Dd
→Kiểu gen người 12: chưa xác định (DD/Dd) →Kiểu gen người 13: dd
$\Rightarrow $ Kiểu gen của các thành viên trong gia đình:
[havetable]
Người 1: ${{I}^{A}}{{I}^{O}}Dd$
Người 2: ${{I}^{B}}{{I}^{O}}Dd$
Người 3: Chưa xác định
Người 4: ${{I}^{A}}{{I}^{B}}dd$
Người 5: ${{I}^{A}}{{I}^{O}}Dd$
Người 6: ${{I}^{B}}{{I}^{O}}Dd$
Người 7: ${{I}^{B}}{{I}^{O}}Dd$
Người 8: Chưa xác định
Người 9: ${{I}^{B}}{{I}^{O}}dd$
Người 10: ${{I}^{B}}{{I}^{O}}Dd$
Người 11: Chưa xác định
Người 12:Chưa xác định
Người 13: ${{I}^{B}}{{I}^{O}}dd$
[/havetable]
→Xác định được chính xác kiểu gen của 9 người trong phả hệ trên →I đúng
$\left( 9 \right)\times \left( 10 \right):{{I}^{B}}{{I}^{O}}dd\times {{I}^{B}}{{I}^{O}}Dd$
$\begin{aligned}
& + {{I}^{B}}{{I}^{O}}\times {{I}^{B}}{{I}^{O}}\to 0,75\%{{I}^{B}}{{I}^{-}} \\
& + dd\times Dd\to \dfrac{1}{2}D- \\
\end{aligned}$
→Xác xuất đứa con của cặp 9 – 10 sinh ra có nhóm máu B và không bị bạch tạng $=75\%\times \dfrac{1}{2}=\dfrac{3}{8}$ → III sai.
+ Xét cặp vợ chồng $(11)\times (12):\left( {{I}^{A}}{{I}^{A}}/{{I}^{A}}{{I}^{O}} \right)Dd\times {{I}^{A}}{{I}^{O}}\left( DD/Dd \right)$
+ Xét cặp vợ chồng $(3)\times (4):{{I}^{A}}{{I}^{O}}\times {{I}^{A}}{{I}^{B}}\to \left( 11 \right):\dfrac{1}{2}{{I}^{A}}{{I}^{A}}:\dfrac{1}{2}{{I}^{A}}{{I}^{O}}$
(Vì người 11 mang nhóm máu A)
+ Xét cặp vợ chồng $(5)\times (6):Dd\times Dd\to \left( 12 \right):\dfrac{1}{3}DD:\dfrac{2}{3}Dd$ (Vì người 12 bình thường)
$\to \left( 11 \right)\times \left( 12 \right):\left( \dfrac{1}{2}{{I}^{A}}{{I}^{O}}:\dfrac{1}{2}{{I}^{A}}{{I}^{A}} \right)Dd\times {{I}^{A}}{{I}^{O}}\left( \dfrac{2}{3}Dd:\dfrac{1}{3}DD \right)$
→Xác suất sinh 2 con máu O: $1\times \dfrac{1}{2}\times \dfrac{1}{4}\times \dfrac{1}{4}=\dfrac{1}{24}$
→Xác suất sinh 2 con bị bệnh bạch tạng: $\dfrac{2}{3}\times 1\times \dfrac{1}{4}\times \dfrac{1}{4}=\dfrac{1}{24}$
→Xác suất cả hai đứa đều có nhóm máu O và bị bạch tạng $=\dfrac{1}{24}\times \dfrac{1}{32}=\dfrac{1}{768}\to $ IV đúng
Đáp án A.