Câu hỏi: Ở người, gen quy định nhóm máu và gen quy định dạng tóc đều nằm trên nhiễm sắc thể thường và phân li độc lập. Theo dõi sự di truyền của hai gen này ở một dòng họ, người ta vẽ được phả hệ sau:

Biết rằng gen quy định nhóm máu gồm 3 alen, trong đó kiểu gen IAIA và IAIO đều quy định nhóm máu A, kiểu gen IBIB và IBIO đều quy định nhóm máu B, kiểu geb IAIB quy định nhóm máu AB và kiểu gen IOIO quy định nhóm máu O, gen quy định dạng tóc có hai alen, alen trội là trội hoàn toàn, người số 5 mang alen quy định tóc thẳng và không phát sinh đột biến mới ở tất cả những người trong phả hệ. Theo lí thuyết, có bao nhiêu phát biểu sau đây đúng?
I. Xác định được tối đa kiểu gen của 8 người trong phả hệ.
II. Người số 4 và người số 10 có thể có kiểu gen giống nhau.
III. Xác suất sinh con có nhóm máu A và tóc xoăn của cặp 8 - 9 là 17/32.
IV. Xác suất sinh con có nhóm máu O và tóc thẳng của cặp 10 - 11 là 1/2.
A. 2.
B. 1.
C. 3.
D. 4.

Biết rằng gen quy định nhóm máu gồm 3 alen, trong đó kiểu gen IAIA và IAIO đều quy định nhóm máu A, kiểu gen IBIB và IBIO đều quy định nhóm máu B, kiểu geb IAIB quy định nhóm máu AB và kiểu gen IOIO quy định nhóm máu O, gen quy định dạng tóc có hai alen, alen trội là trội hoàn toàn, người số 5 mang alen quy định tóc thẳng và không phát sinh đột biến mới ở tất cả những người trong phả hệ. Theo lí thuyết, có bao nhiêu phát biểu sau đây đúng?
I. Xác định được tối đa kiểu gen của 8 người trong phả hệ.
II. Người số 4 và người số 10 có thể có kiểu gen giống nhau.
III. Xác suất sinh con có nhóm máu A và tóc xoăn của cặp 8 - 9 là 17/32.
IV. Xác suất sinh con có nhóm máu O và tóc thẳng của cặp 10 - 11 là 1/2.
A. 2.
B. 1.
C. 3.
D. 4.
- Kiểu gen về nhóm máu
(3), (11) máu O nên có kiểu gen IOIO → (1), (2) nhóm máu B sinh con máu O nên kiểu gen của (1) và (2) là: IBIO.
(5) và (7) nhóm máu AB nên có kiểu gen là IAIB, mà (10) nhóm máu B (nhận giao tử IB từ (7) nên (6) phải dị hợp về kiểu gen → (6) có kiểu gen là IAIO, (10) có kiểu gen là IBIO
Vậy những người xác định được kiểu gen về nhóm máu là: (1), (2), (3), (5), (6), (7), (10), (11).
- Kiểu gen về hình dạng tóc:
(1) và (2) tóc xoăn sinh được con (3) tóc thẳng nên tóc xoăn là trội so với tóc thẳng.
Quy ước M: tóc xoăn >> m : tóc thẳng.
(3), (7), (11) tóc thẳng nên có kiểu gen là: mm → (1), (2), (9), (10) có kiểu gen là: Mm.
Người số 5 mang gen quy định tóc thẳng nên có kiểu gen là: Mm.
Vậy những người xác định được kiểu gen về hình dạng tóc là: (1), (2), (3), (5), (7), (9), (10), (11).
Xét về cả hai tính trạng thì có 7 người đã xác định được kiểu gen là: (1), (2), (3), (5), (7), (10), (11).
→ I sai.
- II đúng vì người số (4) và (10) có thể có kiểu gen giống nhau vì 2 người này có thể cùng đồng hợp hoặc dị hợp.
- Xét ý (3)
* Nhóm máu
- $(1) \times (2) :{{I}^{B}}{{I}^{O}}\times {{I}^{B}}{{I}^{O}}\to 1{{I}^{B}}{{I}^{B}}:2{{I}^{B}}{{I}^{O}}:1{{I}^{O}}{{I}^{O}}\to $ (4) có kiểu gen là $\left( \dfrac{1}{3}{{I}^{B}}{{I}^{B}}:\dfrac{2}{3}{{I}^{B}}{{I}^{O}} \right)$ hay $\left( \dfrac{2}{3}{{I}^{B}}:\dfrac{1}{3}{{I}^{O}} \right)$
- $(4) \times (5) : \left( \dfrac{2}{3}{{I}^{B}}:\dfrac{1}{3}{{I}^{O}} \right) \times \left( \dfrac{1}{2}{{I}^{A}}:\dfrac{1}{2}{{I}^{B}} \right) \to $ (8) có kiểu gen là: $\left( \dfrac{2}{6}{{I}^{B}}{{I}^{B}}:\dfrac{1}{6}{{I}^{B}}{{I}^{O}} \right)$ hay $\left( \dfrac{5}{6}{{I}^{B}}:\dfrac{1}{6}{{I}^{O}} \right)$
- $(6) \times (7) :{{I}^{A}}{{I}^{O}}\times {{I}^{A}}{{I}^{B}}$ → (9) có kiểu gen là: $\left( \dfrac{1}{4}{{I}^{A}}{{I}^{A}}:\dfrac{1}{4}{{I}^{A}}{{I}^{O}} \right)$ hay $\left( \dfrac{3}{4}{{I}^{A}}:\dfrac{1}{4}{{I}^{O}} \right)$
- $(8) \times (9) :\left( \dfrac{5}{6}{{I}^{B}}:\dfrac{1}{6}{{I}^{O}} \right)\times \left( \dfrac{3}{4}{{I}^{A}}:\dfrac{1}{4}{{I}^{O}} \right)$
→ Xác suất sinh con nhóm máu A của 8, 9 là: $\text{1/6}.\text{3/4}=\text{1/8}$
* Hình dạng tóc
- $(1) \times (2):Mm \times Mm\to 1MM:2Mm:1mm\to $ (4) có kiểu gen $(\text{1/3}MM:\text{2/3}Mm)$ hay $(\text{2/3}M:\text{1/3}m)$
- $(4) \times (5):(\text{2/3}M:\text{1/3}m) \times (\text{1/2}M:\text{1/2}m)\to $ (8) có kiểu gen là: $(\text{2/6}MM:\text{3/6}Mm)$ hay $(\text{7/10}M:\text{3/10}m)$
- $(8) \times (9):(\text{7/10}M:\text{3/10}m) \times (\text{1/2}M:\text{1/2}m)\to $ xác suất sinh con tóc xoăn $(M\text{-})=\text{17/20}$
Vậy xác suất sinh con có nhóm máu A và tóc xoăn của cặp 8 – 9 là: $\text{1/8}.\text{17/20}=\text{17/160}\to $ III sai
- Xét IV
* Nhóm máu
- $(10) \times (11):{{I}^{B}}{{I}^{O}} \times {{I}^{O}}{{I}^{O}}\to \dfrac{1}{2}{{I}^{B}}{{I}^{O}}:\dfrac{1}{2}{{I}^{O}}{{I}^{O}}$
* Hình dạng tóc
- $(10) \times (11):Mm \times mm\to \text{1/2}Mm:\text{1/2}mm$
Xác suất sinh con có nhóm máu O và tóc thẳng của cặp $10 \text{-} 11$ là: $\text{1/2}.\text{1/2}=\text{1/4}\to $ IV sai
Vậy chỉ có 1 phát biểu đúng
(3), (11) máu O nên có kiểu gen IOIO → (1), (2) nhóm máu B sinh con máu O nên kiểu gen của (1) và (2) là: IBIO.
(5) và (7) nhóm máu AB nên có kiểu gen là IAIB, mà (10) nhóm máu B (nhận giao tử IB từ (7) nên (6) phải dị hợp về kiểu gen → (6) có kiểu gen là IAIO, (10) có kiểu gen là IBIO
Vậy những người xác định được kiểu gen về nhóm máu là: (1), (2), (3), (5), (6), (7), (10), (11).
- Kiểu gen về hình dạng tóc:
(1) và (2) tóc xoăn sinh được con (3) tóc thẳng nên tóc xoăn là trội so với tóc thẳng.
Quy ước M: tóc xoăn >> m : tóc thẳng.
(3), (7), (11) tóc thẳng nên có kiểu gen là: mm → (1), (2), (9), (10) có kiểu gen là: Mm.
Người số 5 mang gen quy định tóc thẳng nên có kiểu gen là: Mm.
Vậy những người xác định được kiểu gen về hình dạng tóc là: (1), (2), (3), (5), (7), (9), (10), (11).
Xét về cả hai tính trạng thì có 7 người đã xác định được kiểu gen là: (1), (2), (3), (5), (7), (10), (11).
→ I sai.
- II đúng vì người số (4) và (10) có thể có kiểu gen giống nhau vì 2 người này có thể cùng đồng hợp hoặc dị hợp.
- Xét ý (3)
* Nhóm máu
- $(1) \times (2) :{{I}^{B}}{{I}^{O}}\times {{I}^{B}}{{I}^{O}}\to 1{{I}^{B}}{{I}^{B}}:2{{I}^{B}}{{I}^{O}}:1{{I}^{O}}{{I}^{O}}\to $ (4) có kiểu gen là $\left( \dfrac{1}{3}{{I}^{B}}{{I}^{B}}:\dfrac{2}{3}{{I}^{B}}{{I}^{O}} \right)$ hay $\left( \dfrac{2}{3}{{I}^{B}}:\dfrac{1}{3}{{I}^{O}} \right)$
- $(4) \times (5) : \left( \dfrac{2}{3}{{I}^{B}}:\dfrac{1}{3}{{I}^{O}} \right) \times \left( \dfrac{1}{2}{{I}^{A}}:\dfrac{1}{2}{{I}^{B}} \right) \to $ (8) có kiểu gen là: $\left( \dfrac{2}{6}{{I}^{B}}{{I}^{B}}:\dfrac{1}{6}{{I}^{B}}{{I}^{O}} \right)$ hay $\left( \dfrac{5}{6}{{I}^{B}}:\dfrac{1}{6}{{I}^{O}} \right)$
- $(6) \times (7) :{{I}^{A}}{{I}^{O}}\times {{I}^{A}}{{I}^{B}}$ → (9) có kiểu gen là: $\left( \dfrac{1}{4}{{I}^{A}}{{I}^{A}}:\dfrac{1}{4}{{I}^{A}}{{I}^{O}} \right)$ hay $\left( \dfrac{3}{4}{{I}^{A}}:\dfrac{1}{4}{{I}^{O}} \right)$
- $(8) \times (9) :\left( \dfrac{5}{6}{{I}^{B}}:\dfrac{1}{6}{{I}^{O}} \right)\times \left( \dfrac{3}{4}{{I}^{A}}:\dfrac{1}{4}{{I}^{O}} \right)$
→ Xác suất sinh con nhóm máu A của 8, 9 là: $\text{1/6}.\text{3/4}=\text{1/8}$
* Hình dạng tóc
- $(1) \times (2):Mm \times Mm\to 1MM:2Mm:1mm\to $ (4) có kiểu gen $(\text{1/3}MM:\text{2/3}Mm)$ hay $(\text{2/3}M:\text{1/3}m)$
- $(4) \times (5):(\text{2/3}M:\text{1/3}m) \times (\text{1/2}M:\text{1/2}m)\to $ (8) có kiểu gen là: $(\text{2/6}MM:\text{3/6}Mm)$ hay $(\text{7/10}M:\text{3/10}m)$
- $(8) \times (9):(\text{7/10}M:\text{3/10}m) \times (\text{1/2}M:\text{1/2}m)\to $ xác suất sinh con tóc xoăn $(M\text{-})=\text{17/20}$
Vậy xác suất sinh con có nhóm máu A và tóc xoăn của cặp 8 – 9 là: $\text{1/8}.\text{17/20}=\text{17/160}\to $ III sai
- Xét IV
* Nhóm máu
- $(10) \times (11):{{I}^{B}}{{I}^{O}} \times {{I}^{O}}{{I}^{O}}\to \dfrac{1}{2}{{I}^{B}}{{I}^{O}}:\dfrac{1}{2}{{I}^{O}}{{I}^{O}}$
* Hình dạng tóc
- $(10) \times (11):Mm \times mm\to \text{1/2}Mm:\text{1/2}mm$
Xác suất sinh con có nhóm máu O và tóc thẳng của cặp $10 \text{-} 11$ là: $\text{1/2}.\text{1/2}=\text{1/4}\to $ IV sai
Vậy chỉ có 1 phát biểu đúng
Đáp án B.