Câu hỏi: Ở người, gen quy định nhóm máu và gen quy định dạng tóc đều nằm trên nhiễm sắc thể thường và phân li độc lập. Theo dõi sự di truyền của hai gen này ở một dòng họ, người ta vẽ được phả hệ sau:
Biết rằng gen quy định nhóm máu gồm 3 alen, trong đó kiểu gen ${{I}^{A}}{{I}^{A}}$ và ${{I}^{A}}{{I}^{O}}$ đều quy định nhóm máu A, kiểu gen ${{I}^{B}}{{I}^{B}}$ và ${{I}^{B}}{{I}^{O}}$ đều quy định nhóm máu B, kiểu gen ${{I}^{A}}{{I}^{B}}$ quy định nhóm máu AB và kiểu gen ${{I}^{O}}{{I}^{O}}$ quy định nhóm máu O, gen quy định dạng tóc có hai alen, alen trội là trội hoàn toàn, người số 5 mang alen quy định tóc thẳng và không phát sinh đột biến mới ở tất cả những người trong phả hệ. Theo lí thuyết, có bao nhiêu phát biểu sau đây đúng?
I. Xác định được tối đa kiêu gen của 9 người trong phả hệ.
II. Người số 8 và người số 10 có thể có kiểu gen khác nhau.
III. Xác suất sinh con có nhóm máu B và tóc xoăn của cặp 8 – 9 là 17/96.
IV. Xác suất sinh con có nhóm máu O và tóc thẳng của cặp 10 – 11 là 1/2.
A. 1
B. 2
C. 3
D. 4
Biết rằng gen quy định nhóm máu gồm 3 alen, trong đó kiểu gen ${{I}^{A}}{{I}^{A}}$ và ${{I}^{A}}{{I}^{O}}$ đều quy định nhóm máu A, kiểu gen ${{I}^{B}}{{I}^{B}}$ và ${{I}^{B}}{{I}^{O}}$ đều quy định nhóm máu B, kiểu gen ${{I}^{A}}{{I}^{B}}$ quy định nhóm máu AB và kiểu gen ${{I}^{O}}{{I}^{O}}$ quy định nhóm máu O, gen quy định dạng tóc có hai alen, alen trội là trội hoàn toàn, người số 5 mang alen quy định tóc thẳng và không phát sinh đột biến mới ở tất cả những người trong phả hệ. Theo lí thuyết, có bao nhiêu phát biểu sau đây đúng?
I. Xác định được tối đa kiêu gen của 9 người trong phả hệ.
II. Người số 8 và người số 10 có thể có kiểu gen khác nhau.
III. Xác suất sinh con có nhóm máu B và tóc xoăn của cặp 8 – 9 là 17/96.
IV. Xác suất sinh con có nhóm máu O và tóc thẳng của cặp 10 – 11 là 1/2.
A. 1
B. 2
C. 3
D. 4
- Kiểu gen về nhóm máu:
(3), (11) máu O nên có kiểu gen là ${{I}^{O}}{{I}^{O}}$ → (1), (2) nhóm máu B sinh con máu O nên kiểu gen của (1) và (2) là: ${{I}^{B}}{{I}^{O}}$.
(5) và (7) nhóm máu AB nên có kiểu gen là ${{I}^{A}}{{I}^{B}}$, mà (10) nhóm máu B (nhận giao tử ${{I}^{B}}$ từ (7) nên (6) phải dị hợp về kiểu gen → (6) có kiểu gen là ${{I}^{A}}{{I}^{O}}$, (10) có kiểu gen là ${{I}^{B}}{{I}^{O}}$.
Vậy những người xác định được kiểu gen về nhóm máu là: (1), (2), (3), (5), (6), (7), (10), (11).
- Kiểu gen về hình dạng tóc:
(1) và (2) tóc xoăn sinh được con (3) tóc thẳng nên tóc xoăn là trội so với tóc thẳng.
Quy ước M: tóc xoăn >> m : tóc thẳng
(3), (7), (11) tóc thẳng nên có kiểu gen là: mm → (1), (2), (9), (10) có kiểu gen là: Mm
Người số 5 mang gen quy định tóc thẳng nên có kiểu gen là: Mm.
Vậy những người xác định được kiểu gen về hình dạng tóc là: (1), (2), (3), (5), (7), (9), (10), (11).
Xét về cả hai tính trạng thì có 7 người đã xác định được kiểu gen là: (1), (2), (3), (5), (7), (10), (11).
→ I Sai.
- II đúng vì người số (8) và (10) có thể có kiểu gen khác nhau đúng vì 2 người này chưa biết chắc chắn kiểu gen nên có thể có kiểu gen khác nhau.
- Xét ý (3)
* Nhóm máu:
- (1) x (2): ${{I}^{B}}{{I}^{O}}\times {{I}^{B}}{{I}^{O}}\to 1{{I}^{B}}{{I}^{B}}:2{{I}^{B}}{{I}^{O}}:1{{I}^{O}}{{I}^{O}}$ → (4) có kiểu gen là $\left( \dfrac{1}{3}{{I}^{B}}{{I}^{B}}:\dfrac{2}{3}{{I}^{B}}{{I}^{O}} \right)$ hay $\left( \dfrac{2}{3}{{I}^{B}}:\dfrac{1}{3}{{I}^{O}} \right)$
- (4) x (5): $\left( \dfrac{2}{3}{{I}^{B}}:\dfrac{1}{3}{{I}^{O}} \right)\times \left( \dfrac{1}{2}{{I}^{A}}:\dfrac{1}{2}{{I}^{B}} \right)$ → (8) có kiểu gen là: $\left( \dfrac{2}{6}{{I}^{B}}{{I}^{B}}:\dfrac{1}{6}{{I}^{B}}{{I}^{O}} \right)$ hay $\left( \dfrac{5}{6}{{I}^{B}}:\dfrac{1}{6}{{I}^{O}} \right)$
- (6) x (7): ${{I}^{A}}{{I}^{O}}\times {{I}^{A}}{{I}^{B}}\to $ (9) có kiểu gen là: $\left( \dfrac{1}{4}{{I}^{A}}{{I}^{A}}:\dfrac{1}{4}{{I}^{A}}{{I}^{O}} \right)$ hay $\left( \dfrac{3}{4}{{I}^{A}}:\dfrac{1}{4}{{I}^{O}} \right)$
- (8) x (9): $\left( \dfrac{5}{6}{{I}^{B}}:\dfrac{1}{6}{{I}^{O}} \right)\times \left( \dfrac{3}{4}{{I}^{A}}:\dfrac{1}{4}{{I}^{O}} \right)$
→ Xác suất sinh con nhóm máu B của (8), (9) là: $\dfrac{5}{6}\times \dfrac{1}{4}=\dfrac{5}{24}$
* Hình dạng tóc:
- (1) x (2): Mm x Mm → 1MM : 2Mm : 1mm
→ (4) có kiểu gen (1/3Mm : 2/3Mm) hay (2/3M : 1/3m)
- (4) x (5): (2/3M:1/3m) x (1/2M : 1/2m)
→ (8) có kiểu gen là: (2/6MM : 3/6Mm) hay (7/10M : 3/10m)
- (8) x (9) : (7/10M : 3/10m) x (1/2M : 1/2m)
→ Xác suất sinh con tóc xoăn (M-) = 17/20
Xác xuất sinh con nhóm máu B và tóc xoăn của cặp 8 – 9 là: $\dfrac{5}{24}\times \dfrac{17}{20}=\dfrac{17}{96}$ → III đúng
- Xét IV
* Nhóm máu
- (10) x (11): ${{I}^{B}}{{I}^{O}}\times {{I}^{O}}{{I}^{O}}\to \dfrac{1}{2}{{I}^{B}}{{I}^{O}}:\dfrac{1}{2}{{I}^{O}}{{I}^{O}}$
* Hình dạng tóc
- (10) x (11) : Mm x mm → 1/2Mm : 1/2mm
Xác suất sinh con có nhóm máu O và tóc thẳng của cặp 10 – 11 là: $\dfrac{1}{2}\times \dfrac{1}{2}=\dfrac{1}{4}$ → IV sai
Vậy chỉ có 2 phát biểu đúng.
(3), (11) máu O nên có kiểu gen là ${{I}^{O}}{{I}^{O}}$ → (1), (2) nhóm máu B sinh con máu O nên kiểu gen của (1) và (2) là: ${{I}^{B}}{{I}^{O}}$.
(5) và (7) nhóm máu AB nên có kiểu gen là ${{I}^{A}}{{I}^{B}}$, mà (10) nhóm máu B (nhận giao tử ${{I}^{B}}$ từ (7) nên (6) phải dị hợp về kiểu gen → (6) có kiểu gen là ${{I}^{A}}{{I}^{O}}$, (10) có kiểu gen là ${{I}^{B}}{{I}^{O}}$.
Vậy những người xác định được kiểu gen về nhóm máu là: (1), (2), (3), (5), (6), (7), (10), (11).
- Kiểu gen về hình dạng tóc:
(1) và (2) tóc xoăn sinh được con (3) tóc thẳng nên tóc xoăn là trội so với tóc thẳng.
Quy ước M: tóc xoăn >> m : tóc thẳng
(3), (7), (11) tóc thẳng nên có kiểu gen là: mm → (1), (2), (9), (10) có kiểu gen là: Mm
Người số 5 mang gen quy định tóc thẳng nên có kiểu gen là: Mm.
Vậy những người xác định được kiểu gen về hình dạng tóc là: (1), (2), (3), (5), (7), (9), (10), (11).
Xét về cả hai tính trạng thì có 7 người đã xác định được kiểu gen là: (1), (2), (3), (5), (7), (10), (11).
→ I Sai.
- II đúng vì người số (8) và (10) có thể có kiểu gen khác nhau đúng vì 2 người này chưa biết chắc chắn kiểu gen nên có thể có kiểu gen khác nhau.
- Xét ý (3)
* Nhóm máu:
- (1) x (2): ${{I}^{B}}{{I}^{O}}\times {{I}^{B}}{{I}^{O}}\to 1{{I}^{B}}{{I}^{B}}:2{{I}^{B}}{{I}^{O}}:1{{I}^{O}}{{I}^{O}}$ → (4) có kiểu gen là $\left( \dfrac{1}{3}{{I}^{B}}{{I}^{B}}:\dfrac{2}{3}{{I}^{B}}{{I}^{O}} \right)$ hay $\left( \dfrac{2}{3}{{I}^{B}}:\dfrac{1}{3}{{I}^{O}} \right)$
- (4) x (5): $\left( \dfrac{2}{3}{{I}^{B}}:\dfrac{1}{3}{{I}^{O}} \right)\times \left( \dfrac{1}{2}{{I}^{A}}:\dfrac{1}{2}{{I}^{B}} \right)$ → (8) có kiểu gen là: $\left( \dfrac{2}{6}{{I}^{B}}{{I}^{B}}:\dfrac{1}{6}{{I}^{B}}{{I}^{O}} \right)$ hay $\left( \dfrac{5}{6}{{I}^{B}}:\dfrac{1}{6}{{I}^{O}} \right)$
- (6) x (7): ${{I}^{A}}{{I}^{O}}\times {{I}^{A}}{{I}^{B}}\to $ (9) có kiểu gen là: $\left( \dfrac{1}{4}{{I}^{A}}{{I}^{A}}:\dfrac{1}{4}{{I}^{A}}{{I}^{O}} \right)$ hay $\left( \dfrac{3}{4}{{I}^{A}}:\dfrac{1}{4}{{I}^{O}} \right)$
- (8) x (9): $\left( \dfrac{5}{6}{{I}^{B}}:\dfrac{1}{6}{{I}^{O}} \right)\times \left( \dfrac{3}{4}{{I}^{A}}:\dfrac{1}{4}{{I}^{O}} \right)$
→ Xác suất sinh con nhóm máu B của (8), (9) là: $\dfrac{5}{6}\times \dfrac{1}{4}=\dfrac{5}{24}$
* Hình dạng tóc:
- (1) x (2): Mm x Mm → 1MM : 2Mm : 1mm
→ (4) có kiểu gen (1/3Mm : 2/3Mm) hay (2/3M : 1/3m)
- (4) x (5): (2/3M:1/3m) x (1/2M : 1/2m)
→ (8) có kiểu gen là: (2/6MM : 3/6Mm) hay (7/10M : 3/10m)
- (8) x (9) : (7/10M : 3/10m) x (1/2M : 1/2m)
→ Xác suất sinh con tóc xoăn (M-) = 17/20
Xác xuất sinh con nhóm máu B và tóc xoăn của cặp 8 – 9 là: $\dfrac{5}{24}\times \dfrac{17}{20}=\dfrac{17}{96}$ → III đúng
- Xét IV
* Nhóm máu
- (10) x (11): ${{I}^{B}}{{I}^{O}}\times {{I}^{O}}{{I}^{O}}\to \dfrac{1}{2}{{I}^{B}}{{I}^{O}}:\dfrac{1}{2}{{I}^{O}}{{I}^{O}}$
* Hình dạng tóc
- (10) x (11) : Mm x mm → 1/2Mm : 1/2mm
Xác suất sinh con có nhóm máu O và tóc thẳng của cặp 10 – 11 là: $\dfrac{1}{2}\times \dfrac{1}{2}=\dfrac{1}{4}$ → IV sai
Vậy chỉ có 2 phát biểu đúng.
Đáp án B.