Câu hỏi: Ở người, alen A quy định da bình thường trội hoàn toàn so với alen a quy định da bạch tạng. Quần thể 1 có cấu trúc di truyền: 0,25AA : 0,5Aa : 0,25aa; Quần thể 2 có cấu trúc di truyền: 0,16AA : 0,48Aa : 0,36aa. Một cặp vợ chồng đều có da bình thường, trong đó người chồng thuộc quần thể 1, người vợ thuộc quần thể 2. Biết không xảy ra đột biến. Theo lí thuyết, có bao nhiêu phát biểu sau đây đúng?
I. Xác suất cặp vợ chồng trên sinh ra 1 đứa con gái dị hợp là 11/48.
II. Xác suất cặp vợ chồng trên sinh ra 2 đứa trong đó có 1 đứa bình thường và 1 đứa bị bệnh là 3/16.
III. Xác suất cặp vợ chồng trên sinh ra 2 đứa đều có kiểu gen dị hợp là 11/48.
IV. Xác suất cặp vợ chồng trên sinh ra 2 đứa đều có kiểu gen đồng hợp là 5/16.
A. 1.
B. 2.
C. 3.
D. 4.
I. Xác suất cặp vợ chồng trên sinh ra 1 đứa con gái dị hợp là 11/48.
II. Xác suất cặp vợ chồng trên sinh ra 2 đứa trong đó có 1 đứa bình thường và 1 đứa bị bệnh là 3/16.
III. Xác suất cặp vợ chồng trên sinh ra 2 đứa đều có kiểu gen dị hợp là 11/48.
IV. Xác suất cặp vợ chồng trên sinh ra 2 đứa đều có kiểu gen đồng hợp là 5/16.
A. 1.
B. 2.
C. 3.
D. 4.
Cả 4 phát biểu đúng. → Đáp án D.
Khi bài toán chỉ yêu cầu tính xác suất 1 người con thì sử dụng phương pháp tính tần số alen để làm bài toán. Khi yêu cầu tính xác suất 2 người con trở lên thì phải tính xác suất kiểu gen bố mẹ, sau đó tính cho từng trường hợp.
- Quần thể 1 có cấu trúc di truyền 0,25AA : 0,5Aa : 0,25aa → Người có da bình thường sẽ có kiểu gen $\dfrac{1}{3}$ AA hoặc $\dfrac{2}{3}$ Aa. → Tần số A = $\dfrac{2}{3}$ ; tần số a = $\dfrac{1}{3}$.
Quần thể 2 có cấu trúc di truyền 0,16AA : 0,48Aa : 0,36aa. → Người có da bình thường sẽ có kiểu gen $\dfrac{1}{4}$ AA hoặc $\dfrac{3}{4}$ Aa. → Tần số A = $\dfrac{5}{8}$ ; tần số a = $\dfrac{3}{8}$.
- Xác suất sinh ra 1 đứa con dị hợp = $\dfrac{2}{3}$ × $\dfrac{3}{8}$ + $\dfrac{5}{8}$ × $\dfrac{1}{3}$ = $\dfrac{11}{24}$.
→ Xác suất sinh ra 1 đứa con gái dị hợp = $\dfrac{1}{2}\times \dfrac{11}{24}=\dfrac{11}{48}$. → (I) đúng.
- Xác suất cặp vợ chồng trên sinh ra 2 đứa trong đó có 1 đứa bình thường và 1 đứa bị bệnh.
→ Cả vợ và chồng đều có kiểu gen dị hợp = $\dfrac{2}{3}\times \dfrac{3}{4}$
→ Xác suất = $\left( \dfrac{2}{3}\times \dfrac{3}{4} \right)$ × C12 × $\dfrac{3}{4}$ × $\dfrac{1}{4}$ = $\dfrac{2\times 3\times 2\times 3\times 1}{3\times 4\times 4\times 4}=\dfrac{3}{16}$. → (II) đúng.
- Xác suất cặp vợ chồng trên sinh ra 2 đứa đều có kiểu gen dị hợp
+ Trường hợp 1: vợ Aa × chồng Aa = $\left( \dfrac{2}{3}\times \dfrac{3}{4} \right)$ × ${{\left( \dfrac{1}{2} \right)}^{2}}$
+ Trường hợp 2: vợ AA × chồng Aa = $\left( \dfrac{1}{3}\times \dfrac{3}{4} \right)$ × ${{\left( \dfrac{1}{2} \right)}^{2}}$
+ Trường hợp 3: vợ Aa × chồng AA = $\left( \dfrac{2}{3}\times \dfrac{1}{4} \right)$ × ${{\left( \dfrac{1}{2} \right)}^{2}}$
→ Xác suất = $\left( \dfrac{2}{3}\times \dfrac{3}{4} \right)$ × ${{\left( \dfrac{1}{2} \right)}^{2}}$ + $\left( \dfrac{1}{3}\times \dfrac{3}{4} \right)$ × ${{\left( \dfrac{1}{2} \right)}^{2}}$ + $\left( \dfrac{2}{3}\times \dfrac{1}{4} \right)$ × ${{\left( \dfrac{1}{2} \right)}^{2}}$
= $\dfrac{1}{2}\times \dfrac{1}{4}$ + $\dfrac{1}{4}\times \dfrac{1}{4}$ + $\dfrac{1}{6}\times \dfrac{1}{4}$ = $\dfrac{1}{8}+\dfrac{1}{16}+\dfrac{1}{24}=\dfrac{11}{48}$. → (III) đúng.
- Xác suất cặp vợ chồng trên sinh ra 2 đứa đều có kiểu gen đồng hợp
+ Trường hợp 1: vợ Aa × chồng Aa = $\left( \dfrac{2}{3}\times \dfrac{3}{4} \right)$ × ${{\left( \dfrac{1}{2} \right)}^{2}}$
+ Trường hợp 2: vợ AA × chồng Aa = $\left( \dfrac{1}{3}\times \dfrac{3}{4} \right)$ × ${{\left( \dfrac{1}{2} \right)}^{2}}$
+ Trường hợp 3: vợ Aa × chồng AA = $\left( \dfrac{2}{3}\times \dfrac{1}{4} \right)$ × ${{\left( \dfrac{1}{2} \right)}^{2}}$
+ Trường hợp 4: vợ AA × chồng AA = $\left( \dfrac{1}{3}\times \dfrac{1}{4} \right)$ ×1
→ Xác suất = $\left( \dfrac{2}{3}\times \dfrac{3}{4} \right)$ × ${{\left( \dfrac{1}{2} \right)}^{2}}$ $\left( \dfrac{1}{3}\times \dfrac{3}{4} \right)$ × ${{\left( \dfrac{1}{2} \right)}^{2}}$ + $\left( \dfrac{2}{3}\times \dfrac{1}{4} \right)$ × ${{\left( \dfrac{1}{2} \right)}^{2}}$ + $\left( \dfrac{1}{3}\times \dfrac{1}{4} \right)$ ×1 =
= $\dfrac{1}{2}\times \dfrac{1}{4}+\dfrac{1}{4}\times \dfrac{1}{4}+\dfrac{1}{6}\times \dfrac{1}{4}+\dfrac{1}{12}\times 1=\dfrac{1}{8}+\dfrac{1}{16}+\dfrac{1}{24}+\dfrac{1}{12}=\dfrac{15}{48}=\dfrac{5}{16}$. → (IV) đúng.
Khi bài toán chỉ yêu cầu tính xác suất 1 người con thì sử dụng phương pháp tính tần số alen để làm bài toán. Khi yêu cầu tính xác suất 2 người con trở lên thì phải tính xác suất kiểu gen bố mẹ, sau đó tính cho từng trường hợp.
- Quần thể 1 có cấu trúc di truyền 0,25AA : 0,5Aa : 0,25aa → Người có da bình thường sẽ có kiểu gen $\dfrac{1}{3}$ AA hoặc $\dfrac{2}{3}$ Aa. → Tần số A = $\dfrac{2}{3}$ ; tần số a = $\dfrac{1}{3}$.
Quần thể 2 có cấu trúc di truyền 0,16AA : 0,48Aa : 0,36aa. → Người có da bình thường sẽ có kiểu gen $\dfrac{1}{4}$ AA hoặc $\dfrac{3}{4}$ Aa. → Tần số A = $\dfrac{5}{8}$ ; tần số a = $\dfrac{3}{8}$.
- Xác suất sinh ra 1 đứa con dị hợp = $\dfrac{2}{3}$ × $\dfrac{3}{8}$ + $\dfrac{5}{8}$ × $\dfrac{1}{3}$ = $\dfrac{11}{24}$.
→ Xác suất sinh ra 1 đứa con gái dị hợp = $\dfrac{1}{2}\times \dfrac{11}{24}=\dfrac{11}{48}$. → (I) đúng.
- Xác suất cặp vợ chồng trên sinh ra 2 đứa trong đó có 1 đứa bình thường và 1 đứa bị bệnh.
→ Cả vợ và chồng đều có kiểu gen dị hợp = $\dfrac{2}{3}\times \dfrac{3}{4}$
→ Xác suất = $\left( \dfrac{2}{3}\times \dfrac{3}{4} \right)$ × C12 × $\dfrac{3}{4}$ × $\dfrac{1}{4}$ = $\dfrac{2\times 3\times 2\times 3\times 1}{3\times 4\times 4\times 4}=\dfrac{3}{16}$. → (II) đúng.
- Xác suất cặp vợ chồng trên sinh ra 2 đứa đều có kiểu gen dị hợp
+ Trường hợp 1: vợ Aa × chồng Aa = $\left( \dfrac{2}{3}\times \dfrac{3}{4} \right)$ × ${{\left( \dfrac{1}{2} \right)}^{2}}$
+ Trường hợp 2: vợ AA × chồng Aa = $\left( \dfrac{1}{3}\times \dfrac{3}{4} \right)$ × ${{\left( \dfrac{1}{2} \right)}^{2}}$
+ Trường hợp 3: vợ Aa × chồng AA = $\left( \dfrac{2}{3}\times \dfrac{1}{4} \right)$ × ${{\left( \dfrac{1}{2} \right)}^{2}}$
→ Xác suất = $\left( \dfrac{2}{3}\times \dfrac{3}{4} \right)$ × ${{\left( \dfrac{1}{2} \right)}^{2}}$ + $\left( \dfrac{1}{3}\times \dfrac{3}{4} \right)$ × ${{\left( \dfrac{1}{2} \right)}^{2}}$ + $\left( \dfrac{2}{3}\times \dfrac{1}{4} \right)$ × ${{\left( \dfrac{1}{2} \right)}^{2}}$
= $\dfrac{1}{2}\times \dfrac{1}{4}$ + $\dfrac{1}{4}\times \dfrac{1}{4}$ + $\dfrac{1}{6}\times \dfrac{1}{4}$ = $\dfrac{1}{8}+\dfrac{1}{16}+\dfrac{1}{24}=\dfrac{11}{48}$. → (III) đúng.
- Xác suất cặp vợ chồng trên sinh ra 2 đứa đều có kiểu gen đồng hợp
+ Trường hợp 1: vợ Aa × chồng Aa = $\left( \dfrac{2}{3}\times \dfrac{3}{4} \right)$ × ${{\left( \dfrac{1}{2} \right)}^{2}}$
+ Trường hợp 2: vợ AA × chồng Aa = $\left( \dfrac{1}{3}\times \dfrac{3}{4} \right)$ × ${{\left( \dfrac{1}{2} \right)}^{2}}$
+ Trường hợp 3: vợ Aa × chồng AA = $\left( \dfrac{2}{3}\times \dfrac{1}{4} \right)$ × ${{\left( \dfrac{1}{2} \right)}^{2}}$
+ Trường hợp 4: vợ AA × chồng AA = $\left( \dfrac{1}{3}\times \dfrac{1}{4} \right)$ ×1
→ Xác suất = $\left( \dfrac{2}{3}\times \dfrac{3}{4} \right)$ × ${{\left( \dfrac{1}{2} \right)}^{2}}$ $\left( \dfrac{1}{3}\times \dfrac{3}{4} \right)$ × ${{\left( \dfrac{1}{2} \right)}^{2}}$ + $\left( \dfrac{2}{3}\times \dfrac{1}{4} \right)$ × ${{\left( \dfrac{1}{2} \right)}^{2}}$ + $\left( \dfrac{1}{3}\times \dfrac{1}{4} \right)$ ×1 =
= $\dfrac{1}{2}\times \dfrac{1}{4}+\dfrac{1}{4}\times \dfrac{1}{4}+\dfrac{1}{6}\times \dfrac{1}{4}+\dfrac{1}{12}\times 1=\dfrac{1}{8}+\dfrac{1}{16}+\dfrac{1}{24}+\dfrac{1}{12}=\dfrac{15}{48}=\dfrac{5}{16}$. → (IV) đúng.
Đáp án D.