Câu hỏi: Ở một loài thực vật, hai cặp alen A, a, D, d cùng tương tác quy định hình dạngquả; alen B quy định quả ngọt trội hoàn toàn so với alen b quy định quả chua. Khi lai hai cây dị hợp về cả 3 cặp gen (P có kiểu gen giống nhau), đời ${{F}_{1}}$ thu được kiểu hình: 37,5% tròn, ngọt : 37,5% dài, ngọt : 18,75% tròn, chua : 6,25% dài, chua. Tính theo lý thuyết, có bao nhiêu phát biểu dưới đây là chính xác?
1. Phép lai ở thế hệ P có thể là $\dfrac{Ab}{aB}Dd\times \dfrac{Ab}{aB}Dd$ hoặc $Aa\dfrac{Bd}{bD}\times Aa\dfrac{Bd}{bD}$
2. Hoán vị gen đã xảy ra ở một bên với tần số 24%.
3. Ở ${{F}_{1}}$ có 21 kiểu gen.
4. Ở ${{F}_{1}}$ có 3 kiểu gen quy định kiểu hình quả tròn, chua.
A. 4
B. 2
C. 3
D. 1
1. Phép lai ở thế hệ P có thể là $\dfrac{Ab}{aB}Dd\times \dfrac{Ab}{aB}Dd$ hoặc $Aa\dfrac{Bd}{bD}\times Aa\dfrac{Bd}{bD}$
2. Hoán vị gen đã xảy ra ở một bên với tần số 24%.
3. Ở ${{F}_{1}}$ có 21 kiểu gen.
4. Ở ${{F}_{1}}$ có 3 kiểu gen quy định kiểu hình quả tròn, chua.
A. 4
B. 2
C. 3
D. 1
Ta xét tỉ lệ phân li kiểu hình của từng cặp tính trạng:
Quả tròn: quả dài = 9 : 7 → Kiểu gen A-D- quy định quả tròn, các kiểu gen còn lại quy định quả dài
Quả ngọt: quả chua = 3 : 1 → Kiểu gen B- quy định quả ngọt, kiểu gen bb quy định quả chua.
- Đời con cho tỉ lệ kiểu hình khác với quy luật phân li độc lập về ba cặp gen $\left( {{\left( 3:1 \right)}^{3}} \right)$ mà các gen quy định dạng quả phân li độc lập → Một trong 2 cặp gen quy định dạng quả nằm trên cùng một NST với cặp gen quy định vị quả.
- Giả sử hai cặp gen A, a và B, b cùng nằm trên một cặp NST, đời con xuất hiện kiểu hình tròn, chua (mang kiểu gen dạng A-bbD-) chiếm tỉ lệ 18,75%
$\to \dfrac{Ab}{-b}D-=18,75\%\to \dfrac{Ab}{-b}=\dfrac{18,75\%}{75\%\left( D- \right)}=25\%\to \dfrac{ab}{ab}=\dfrac{AB}{AB}=0\%$ → ít nhất một trong hai bên bố mẹ không thể cho các loại giao tử $\underline{ab}$ ; $\underline{AB}$ mà bố mẹ có kiểu gen giống nhau → Thế hệ P mang kiểu gen dị hợp tử chéo về 2 cặp alen A, a ; B, b (hoặc B, b ; D, d) → 1 đúng
- Đối với kiểu gen dị hợp tử chéo thì trong trường hợp liên kết gen hoàn toàn hay hoán vị gen ở một bên, đời con cũng luôn cho tỉ lệ kiểu gen dạng trội - lặn : trội - trội - lặn - trội là 1 : 2 : 1 mà kết quả phép lai đang xét hoàn toàn phù hợp với tỉ lệ phân li này do đó không thể kết luận chắc chắn rằng hoán vị gen đã xảy ra ở một bên với tần số 24% → nhận định 2 chưa chính xác.
- Trong trường hợp hoán vị gen xảy ra ở một bên, ${{F}_{1}}$ sẽ có $7.3=21$ kiểu gen; trong trường hợp các gen liên kết hoàn toàn, ${{F}_{1}}$ sẽ có $3.3=9$ kiểu gen → nhận định 3 chưa chính xác.
- Nếu hai cặp gen A, a và B, b cùng nằm trên một cặp NST thì kiểu gen quy định kiểu hình tròn, chua có thể là một trong 4 trường hợp $\dfrac{Ab}{Ab}DD$ ; $\dfrac{Ab}{ab}DD$ ; $\dfrac{Ab}{Ab}Dd$ ; $\dfrac{Ab}{ab}Dd$, tương tự với trường hợp hai cặp gen B, b và D, d cùng nằm trên một cặp NST → nhận định 4 sai.
Vậy có 1 phát biểu chính xác.
Quả tròn: quả dài = 9 : 7 → Kiểu gen A-D- quy định quả tròn, các kiểu gen còn lại quy định quả dài
Quả ngọt: quả chua = 3 : 1 → Kiểu gen B- quy định quả ngọt, kiểu gen bb quy định quả chua.
- Đời con cho tỉ lệ kiểu hình khác với quy luật phân li độc lập về ba cặp gen $\left( {{\left( 3:1 \right)}^{3}} \right)$ mà các gen quy định dạng quả phân li độc lập → Một trong 2 cặp gen quy định dạng quả nằm trên cùng một NST với cặp gen quy định vị quả.
- Giả sử hai cặp gen A, a và B, b cùng nằm trên một cặp NST, đời con xuất hiện kiểu hình tròn, chua (mang kiểu gen dạng A-bbD-) chiếm tỉ lệ 18,75%
$\to \dfrac{Ab}{-b}D-=18,75\%\to \dfrac{Ab}{-b}=\dfrac{18,75\%}{75\%\left( D- \right)}=25\%\to \dfrac{ab}{ab}=\dfrac{AB}{AB}=0\%$ → ít nhất một trong hai bên bố mẹ không thể cho các loại giao tử $\underline{ab}$ ; $\underline{AB}$ mà bố mẹ có kiểu gen giống nhau → Thế hệ P mang kiểu gen dị hợp tử chéo về 2 cặp alen A, a ; B, b (hoặc B, b ; D, d) → 1 đúng
- Đối với kiểu gen dị hợp tử chéo thì trong trường hợp liên kết gen hoàn toàn hay hoán vị gen ở một bên, đời con cũng luôn cho tỉ lệ kiểu gen dạng trội - lặn : trội - trội - lặn - trội là 1 : 2 : 1 mà kết quả phép lai đang xét hoàn toàn phù hợp với tỉ lệ phân li này do đó không thể kết luận chắc chắn rằng hoán vị gen đã xảy ra ở một bên với tần số 24% → nhận định 2 chưa chính xác.
- Trong trường hợp hoán vị gen xảy ra ở một bên, ${{F}_{1}}$ sẽ có $7.3=21$ kiểu gen; trong trường hợp các gen liên kết hoàn toàn, ${{F}_{1}}$ sẽ có $3.3=9$ kiểu gen → nhận định 3 chưa chính xác.
- Nếu hai cặp gen A, a và B, b cùng nằm trên một cặp NST thì kiểu gen quy định kiểu hình tròn, chua có thể là một trong 4 trường hợp $\dfrac{Ab}{Ab}DD$ ; $\dfrac{Ab}{ab}DD$ ; $\dfrac{Ab}{Ab}Dd$ ; $\dfrac{Ab}{ab}Dd$, tương tự với trường hợp hai cặp gen B, b và D, d cùng nằm trên một cặp NST → nhận định 4 sai.
Vậy có 1 phát biểu chính xác.
Đáp án D.