Câu hỏi: Giải VBT ngữ văn 7 bài Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh
Cả bài thơ (kể cả nhan đề) chỉ dùng 23 chữ mà thực tế chỉ có 19 chữ (vì có bốn chữ được dùng hai lần: minh, nguyệt, đầu, tứ và tư đọc khác nhau nhưng viết giống nhau). 18 trong số 19 chữ này khi sang tiếng Việt đã trở thành yếu tố Hán Việt thông dụng song trong Bảng tra yếu tố Hán Việt ở cuối SGK Ngữ văn 7, tập hai, chỉ mới có 2 yếu tố được đưa vào là dạ và nguyệt. Em hãy chỉ ra thêm ít nhất 2 chữ trong bài thơ đã trở thành yếu tố Hán Việt thông dụng và sau đó tìm cho mỗi yếu tố ít nhất 2 từ ngữ chứa nó.
Lời giải chi tiết:
a) địa => địa chất, thổ địa, địa lí
b) cố => cố hương, cố nhân
c) minh => minh bạch, minh mẫn
d) thượng => thượng nguồn, thượng hạng
Lời giải chi tiết:
Không thể xem hai câu đầu là thuần túy tả cảnh, hai câu sau là thuần túy tả tình vì:
a, Trong hai câu đầu:
- Xuất hiện hình ảnh con người (con người là chủ thể ngắm trăng).
- Ánh trăng trong hai câu đầu không còn là ánh trăng thực mà là ánh trăng dưới con mắt, cảm quan của người ngắm nhìn.
b, Trong hai câu sau:
- Xuất hiện hình ảnh của thiên nhiên (vầng trăng sáng).
- Hai câu thơ còn miêu tả những hành động, dáng vẻ của con người trong bức cảnh đêm trăng, đó cũng là thủ pháp tả cảnh.
Lời giải chi tiết:
Qua việc sử dụng bốn động từ, ta có thể thấy sự thống nhất, liền mạch trong suy tư cảm xúc của nhà thơ vì giữa các động từ có tác dụng liên kết, làm cho mạch cảm xúc thống nhất, liền mạch, diễn tả hành động, tâm trạng của nhân vật trữ tình - nhà thơ.
Trong việc xây dựng tứ thơ của bài Tĩnh dạ tứ, Lí Bạch đã tiếp thu ảnh hưởng của bài dân ca sau đây:
Thu phong nhập song lí
La trướng khởi phiêu dương
Cử đầu khán minh nguyệt
Kí tình thiên lí quang
(Tí dạ thu ca)
Dịch nghĩa:
Gió thu vào trong cửa sổ
Màn lụa bay tứ tung
Ngẩng đầu nhìn trăng sáng
Gửi tình theo ánh sáng nghìn dặm
(Bài ca thu lúc nửa đêm)
Tạm dịch thơ:
Luồng gió thu thổi ào qua cửa
Vào phòng the, màn lụa bay tung
Ngẩng đầu nhìn ngắm vầng trăng
Gửi tình theo ánh sáng ngàn dặm xa...
Hãy so sánh bài Tĩnh dạ tứ với bài dân ca nói trên để chỉ ra một số điểm sáng tạo của Lí Bạch.
Lời giải chi tiết:
a) Những sự giống nhau giữa hai bài thơ này:
- Hai câu thơ đầu thiên về tả cảnh, hai câu thơ sau thiên về tả tình
- Cảnh vật tác động đến tâm trạng của nhà thơ
- Cử chỉ của nhân vật trữ tình: "Cử đầu khán minh nguyệt" - ngẩng đầu nhìn trăng
b) Những sự sáng tạo của Lí Bạch thể hiện trên các mặt:
- Nội dung: nhấn mạnh nỗi nhớ, tình cảm với quê hương
- Nghệ thuật: sự giao thoa nhịp nhàng giữa cảnh và tình trong hai câu thơ, tác giả còn vận dụng tứ thơ "vọng nguyệt hoài hương".
Câu 1
Câu 1 (trang 96 VBT Ngữ văn 7, tập 1)Cả bài thơ (kể cả nhan đề) chỉ dùng 23 chữ mà thực tế chỉ có 19 chữ (vì có bốn chữ được dùng hai lần: minh, nguyệt, đầu, tứ và tư đọc khác nhau nhưng viết giống nhau). 18 trong số 19 chữ này khi sang tiếng Việt đã trở thành yếu tố Hán Việt thông dụng song trong Bảng tra yếu tố Hán Việt ở cuối SGK Ngữ văn 7, tập hai, chỉ mới có 2 yếu tố được đưa vào là dạ và nguyệt. Em hãy chỉ ra thêm ít nhất 2 chữ trong bài thơ đã trở thành yếu tố Hán Việt thông dụng và sau đó tìm cho mỗi yếu tố ít nhất 2 từ ngữ chứa nó.
Lời giải chi tiết:
a) địa => địa chất, thổ địa, địa lí
b) cố => cố hương, cố nhân
c) minh => minh bạch, minh mẫn
d) thượng => thượng nguồn, thượng hạng
Câu 2
Câu 2 (trang 96 VBT Ngữ văn 7, tập 1)Lời giải chi tiết:
Không thể xem hai câu đầu là thuần túy tả cảnh, hai câu sau là thuần túy tả tình vì:
a, Trong hai câu đầu:
- Xuất hiện hình ảnh con người (con người là chủ thể ngắm trăng).
- Ánh trăng trong hai câu đầu không còn là ánh trăng thực mà là ánh trăng dưới con mắt, cảm quan của người ngắm nhìn.
b, Trong hai câu sau:
- Xuất hiện hình ảnh của thiên nhiên (vầng trăng sáng).
- Hai câu thơ còn miêu tả những hành động, dáng vẻ của con người trong bức cảnh đêm trăng, đó cũng là thủ pháp tả cảnh.
Câu 3
Câu 3 (trang 97 VBT Ngữ văn 7, tập 1)Lời giải chi tiết:
Qua việc sử dụng bốn động từ, ta có thể thấy sự thống nhất, liền mạch trong suy tư cảm xúc của nhà thơ vì giữa các động từ có tác dụng liên kết, làm cho mạch cảm xúc thống nhất, liền mạch, diễn tả hành động, tâm trạng của nhân vật trữ tình - nhà thơ.
Câu 4
Câu 4 (trang 98 VBT Ngữ văn 7, tập 1)Trong việc xây dựng tứ thơ của bài Tĩnh dạ tứ, Lí Bạch đã tiếp thu ảnh hưởng của bài dân ca sau đây:
Thu phong nhập song lí
La trướng khởi phiêu dương
Cử đầu khán minh nguyệt
Kí tình thiên lí quang
(Tí dạ thu ca)
Dịch nghĩa:
Gió thu vào trong cửa sổ
Màn lụa bay tứ tung
Ngẩng đầu nhìn trăng sáng
Gửi tình theo ánh sáng nghìn dặm
(Bài ca thu lúc nửa đêm)
Tạm dịch thơ:
Luồng gió thu thổi ào qua cửa
Vào phòng the, màn lụa bay tung
Ngẩng đầu nhìn ngắm vầng trăng
Gửi tình theo ánh sáng ngàn dặm xa...
Hãy so sánh bài Tĩnh dạ tứ với bài dân ca nói trên để chỉ ra một số điểm sáng tạo của Lí Bạch.
Lời giải chi tiết:
a) Những sự giống nhau giữa hai bài thơ này:
- Hai câu thơ đầu thiên về tả cảnh, hai câu thơ sau thiên về tả tình
- Cảnh vật tác động đến tâm trạng của nhà thơ
- Cử chỉ của nhân vật trữ tình: "Cử đầu khán minh nguyệt" - ngẩng đầu nhìn trăng
b) Những sự sáng tạo của Lí Bạch thể hiện trên các mặt:
- Nội dung: nhấn mạnh nỗi nhớ, tình cảm với quê hương
- Nghệ thuật: sự giao thoa nhịp nhàng giữa cảnh và tình trong hai câu thơ, tác giả còn vận dụng tứ thơ "vọng nguyệt hoài hương".