Câu hỏi: Cho sơ đồ phả hệ sau đây về sự di truyền của một bệnh M và bệnh máu khó đông ở người. Biết rằng đối với tính trạng bệnh M, tỉ lệ người mang gen gây bệnh trong số những người bình thường trong quần thể là 1/9. Quần thể người này đang ở trạng thái cân bằng di truyền về tính trạng máu khó đông với tỉ lệ người mắc bệnh máu khó đông ở nam giới là 1/10
Xét các dự đoán sau:
I. Có thể có tối đa 7 người trong phả hệ trên có kiểu gen đồng hợp trội về tính trạng bệnh M.
II. Có 7 người trong phả hệ trên xác định được chính xác kiểu gen về bệnh máu khó đông.
III. Xác suất cặp vợ chồng thứ 12 - 13 sinh 1 đứa con trai đầu lòng không bị bệnh nào trong cả 2 bệnh trên là 35,8%
IV. Khả năng người con gái số 9 mang kiểu gen dị hợp về cả hai tình trạng là 6,06%.
Số dự đoán đúng là:
A. 2
B. 4
C. 1.
D. 3
Xét các dự đoán sau:
I. Có thể có tối đa 7 người trong phả hệ trên có kiểu gen đồng hợp trội về tính trạng bệnh M.
II. Có 7 người trong phả hệ trên xác định được chính xác kiểu gen về bệnh máu khó đông.
III. Xác suất cặp vợ chồng thứ 12 - 13 sinh 1 đứa con trai đầu lòng không bị bệnh nào trong cả 2 bệnh trên là 35,8%
IV. Khả năng người con gái số 9 mang kiểu gen dị hợp về cả hai tình trạng là 6,06%.
Số dự đoán đúng là:
A. 2
B. 4
C. 1.
D. 3
Phương pháp giải:
Giải chi tiết:
Ta thấy người cặp vợ chồng 3 ×4 sinh con gái bị bệnh M → gen gây bệnh là gen lặn nằm trên NST thường.
Quy ước gen
A- không bị bệnh M; a- bị bệnh M
B- không bị máu khó đông; b- bị máu khó đông
Xét các phát biểu:
I sai, có 8 người có thể xác định được kiểu gen về bệnh máu khó đông
II, số người có thể có kiểu gen đồng hợp trội về bệnh M là: (1), (7),(8),(9),(13),(11),(12) → II đúng
III, xét bên người chồng (13)
- Người (8) có kiểu gen $\left( 8AA:1Aa \right){{X}^{B}}Y$
- Người (9) có kiểu gen $1AA:2Aa$ (vì có em gái bị bệnh M → Bố mẹ cô ta có kiểu gen $Aa\times Aa$
Cặp vợ chồng $\left( 8 \right)\times \left( 9 \right): \left( 8AA:1Aa \right)\left( 1AA:2Aa \right) \leftrightarrow \left( 17A:1a \right)\left( 2A:1a \right) \to $ người (13) có kiểu gen $\left( 34AA:19Aa \right)$
Xét bên người vợ (12)
- Về bệnh M
+ Người mẹ (6) có kiểu gen Aa(do có mẹ bị bệnh M); người bố có kiểu gen $\left( 8AA:1Aa \right)$
Cặp vợ chồng $\left( 6 \right)\times \left( 7 \right): \left( 8AA:1Aa \right)\times Aa \leftrightarrow \left( 17A:1a \right)\left( 1A:1a \right)\to $ người (12) có kiểu gen $\left( 17AA:18Aa \right)$
- Về bệnh máu khó đông, cô ta có anh trai (5) bị máu khó đông nên bố mẹ cô ta có kiểu gen ${{X}^{B}}Y\times {{X}^{B}}{{X}^{b}}\to $ Người (12) có kiểu gen ${{X}^{B}}{{X}^{B}}:{{X}^{B}}{{X}^{b}}$
Cặp vợ chồng $\left( 12 \right)\times \left( 13 \right):\left( 34AA:19Aa \right){{X}^{B}}Y\times \left( 17AA:18Aa \right)\left( {{X}^{B}}{{X}^{B}}:{{X}^{B}}{{X}^{b}} \right)$
- Xét bệnh M:
Xs họ sinh con không bị bệnh là $1-\dfrac{19}{53}\times \dfrac{18}{35}\times \dfrac{1}{4}=\dfrac{3539}{3710}$
- Xét bệnh máu khó đông: xs họ sinh con trai không bị bệnh là $\dfrac{1}{2}\times \dfrac{1}{2}+\dfrac{1}{2}\times \dfrac{1}{4}=\dfrac{3}{8}$
→ XS họ sinh con trai không bị 2 bệnh 35,8% → III đúng.
IV. người số (9) có kiểu gen về bênh M là $1AA:2Aa$
Xét bệnh máu khó đông:
- Bố cô ta (3) có kiểu gen ${{X}^{B}}Y$
Do quần thể đang cân bằng di truyền nên Xa ở giới cái = tần số alen Xa ở giới đực = 1/10 =0,1
Vậy cấu trúc di truyền về bệnh này ở giới cái được tính theo công thức định luật Hacdi – Vanbec
$0,81{{X}^{A}}{{X}^{A}}:0,18{{X}^{A}}{{X}^{a}}:0,01{{X}^{a}}{{X}^{a}}\to $ người (4) có kiểu gen $0,81{{X}^{A}}{{X}^{A}}:0,18{{X}^{A}}{{X}^{a}} \leftrightarrow 9{{X}^{A}}{{X}^{A}}:2{{X}^{A}}{{X}^{a}}$
Cặp vợ chồng $\left( 3 \right)\times \left( 4 \right): {{X}^{B}}Y\times 9{{X}^{A}}{{X}^{A}}:2{{X}^{A}}{{X}^{a}} \to $ xs người (9) có kiểu gen dị hợp là : 2/11 ×1/2 = 1/11
Xs người (9) có kiểu gen dị hợp về 2 cặp gen là 1/11 ×2/3 =6,06% →IV đúng
Giải chi tiết:
Ta thấy người cặp vợ chồng 3 ×4 sinh con gái bị bệnh M → gen gây bệnh là gen lặn nằm trên NST thường.
Quy ước gen
A- không bị bệnh M; a- bị bệnh M
B- không bị máu khó đông; b- bị máu khó đông
Xét các phát biểu:
I sai, có 8 người có thể xác định được kiểu gen về bệnh máu khó đông
II, số người có thể có kiểu gen đồng hợp trội về bệnh M là: (1), (7),(8),(9),(13),(11),(12) → II đúng
III, xét bên người chồng (13)
- Người (8) có kiểu gen $\left( 8AA:1Aa \right){{X}^{B}}Y$
- Người (9) có kiểu gen $1AA:2Aa$ (vì có em gái bị bệnh M → Bố mẹ cô ta có kiểu gen $Aa\times Aa$
Cặp vợ chồng $\left( 8 \right)\times \left( 9 \right): \left( 8AA:1Aa \right)\left( 1AA:2Aa \right) \leftrightarrow \left( 17A:1a \right)\left( 2A:1a \right) \to $ người (13) có kiểu gen $\left( 34AA:19Aa \right)$
Xét bên người vợ (12)
- Về bệnh M
+ Người mẹ (6) có kiểu gen Aa(do có mẹ bị bệnh M); người bố có kiểu gen $\left( 8AA:1Aa \right)$
Cặp vợ chồng $\left( 6 \right)\times \left( 7 \right): \left( 8AA:1Aa \right)\times Aa \leftrightarrow \left( 17A:1a \right)\left( 1A:1a \right)\to $ người (12) có kiểu gen $\left( 17AA:18Aa \right)$
- Về bệnh máu khó đông, cô ta có anh trai (5) bị máu khó đông nên bố mẹ cô ta có kiểu gen ${{X}^{B}}Y\times {{X}^{B}}{{X}^{b}}\to $ Người (12) có kiểu gen ${{X}^{B}}{{X}^{B}}:{{X}^{B}}{{X}^{b}}$
Cặp vợ chồng $\left( 12 \right)\times \left( 13 \right):\left( 34AA:19Aa \right){{X}^{B}}Y\times \left( 17AA:18Aa \right)\left( {{X}^{B}}{{X}^{B}}:{{X}^{B}}{{X}^{b}} \right)$
- Xét bệnh M:
Xs họ sinh con không bị bệnh là $1-\dfrac{19}{53}\times \dfrac{18}{35}\times \dfrac{1}{4}=\dfrac{3539}{3710}$
- Xét bệnh máu khó đông: xs họ sinh con trai không bị bệnh là $\dfrac{1}{2}\times \dfrac{1}{2}+\dfrac{1}{2}\times \dfrac{1}{4}=\dfrac{3}{8}$
→ XS họ sinh con trai không bị 2 bệnh 35,8% → III đúng.
IV. người số (9) có kiểu gen về bênh M là $1AA:2Aa$
Xét bệnh máu khó đông:
- Bố cô ta (3) có kiểu gen ${{X}^{B}}Y$
Do quần thể đang cân bằng di truyền nên Xa ở giới cái = tần số alen Xa ở giới đực = 1/10 =0,1
Vậy cấu trúc di truyền về bệnh này ở giới cái được tính theo công thức định luật Hacdi – Vanbec
$0,81{{X}^{A}}{{X}^{A}}:0,18{{X}^{A}}{{X}^{a}}:0,01{{X}^{a}}{{X}^{a}}\to $ người (4) có kiểu gen $0,81{{X}^{A}}{{X}^{A}}:0,18{{X}^{A}}{{X}^{a}} \leftrightarrow 9{{X}^{A}}{{X}^{A}}:2{{X}^{A}}{{X}^{a}}$
Cặp vợ chồng $\left( 3 \right)\times \left( 4 \right): {{X}^{B}}Y\times 9{{X}^{A}}{{X}^{A}}:2{{X}^{A}}{{X}^{a}} \to $ xs người (9) có kiểu gen dị hợp là : 2/11 ×1/2 = 1/11
Xs người (9) có kiểu gen dị hợp về 2 cặp gen là 1/11 ×2/3 =6,06% →IV đúng
Đáp án D.