Câu hỏi: Cho biết các côđon mã hóa một số loại axit amin như sau:
Vùng mã hoá ở một đoạn mạch gốc của alen $A$ có trình tự nuclêôtit là $3TAXAXGTTXGTGXTX$ $ATX5.$ Giả sử đoạn alen này bị đột biến điểm tạo ra alen mới. Theo lí thuyết, số alen mới mã hoá chuỗi pôlipeptit có thể có thành phần axit amin giống với chuỗi pôlipeptit do đoạn alen $A$ mã hóa là
A. $8.~$
B. $5.~$
C. $6.~$
D. $4.~$
Côdon | $\begin{aligned} & 5'GAA3'; \\ & 5'GAG3' \\ \end{aligned}$ | $\begin{aligned} & 5'UGU3': \\ & 5'UGX3 \\ \end{aligned}$ | $\begin{aligned} & 5'AAA3'; \\ & 5AAG3' \\ \end{aligned}$ | $\begin{aligned} & 5'XAU3'; \\ & 5'XAX3' \\ \end{aligned}$ |
Axit amin | Glutamin | Xistêin | Lizin | Histidin |
A. $8.~$
B. $5.~$
C. $6.~$
D. $4.~$
Phương pháp:
Đối với mạch gốc: Áp dụng nguyên tắc bổ sung trong quá trình phiên mã: $A-U;T-A;G-X;X-G$
Từ trình tự mARN suy ra trình tự axit amin.
Vận dụng tính thoái hóa của mã di truyền: Nhiều mã di truyền mã hóa cho 1 axit amin.
Khi có đột biến thay thế 1 cặp nucleotit có thể xảy ra các trường hợp
+Làm xuất hiện bộ ba kết thúc sớm $\to $ có thể mất đi 1 số axit amin.
+ Thay codon này bằng codon khác, mã hóa 1 axit amin khác $\to $ thay đổi axit amin này bằng axit amin khác.
+ Thay codon này bằng codon khác cùng mã hóa 1 axit amin $\to $ trình tự axit amin không thay đổi.
Cách giải:
Mạch mã gốc: $3TAXAXGTTXGTGXTXATX5$
Mạch mARN: $5\underline{AUG}UGXAAGXAXGAG\underline{UAG}3'.$
Axit amin : Met - Cys - Lys - His - Glu
Đột biến điểm làm xuất hiện alen mới có thể thay codon này bằng codon khác cùng mã hóa 1 axit amin – trình tự axit amin không thay đổi.
Vậy có tối đa 4 alen mới (đột biến ở các codon mã hóa 4 axit amin)
Đối với mạch gốc: Áp dụng nguyên tắc bổ sung trong quá trình phiên mã: $A-U;T-A;G-X;X-G$
Từ trình tự mARN suy ra trình tự axit amin.
Vận dụng tính thoái hóa của mã di truyền: Nhiều mã di truyền mã hóa cho 1 axit amin.
Khi có đột biến thay thế 1 cặp nucleotit có thể xảy ra các trường hợp
+Làm xuất hiện bộ ba kết thúc sớm $\to $ có thể mất đi 1 số axit amin.
+ Thay codon này bằng codon khác, mã hóa 1 axit amin khác $\to $ thay đổi axit amin này bằng axit amin khác.
+ Thay codon này bằng codon khác cùng mã hóa 1 axit amin $\to $ trình tự axit amin không thay đổi.
Cách giải:
Mạch mã gốc: $3TAXAXGTTXGTGXTXATX5$
Mạch mARN: $5\underline{AUG}UGXAAGXAXGAG\underline{UAG}3'.$
Axit amin : Met - Cys - Lys - His - Glu
Đột biến điểm làm xuất hiện alen mới có thể thay codon này bằng codon khác cùng mã hóa 1 axit amin – trình tự axit amin không thay đổi.
Vậy có tối đa 4 alen mới (đột biến ở các codon mã hóa 4 axit amin)
Đáp án D.